فهم جوهره تجربه دوره سربازی در اعضای هیئت علمی وظیفه؛ مطالعه ای پدیدارشناسانه

سالیانه، تعداد زیادی از جوانان ذکور کشور بنا بر قانون خدمت وظیفه عمومی به سربازی اعزام می شوند. سربازان، در ابتدا، دوره ای آموزشی را برای فراگیری مهارت های ضروری نظامی و عقیدتی-سیاسی می گذرانند و سپس، آن را به صورت نظامی یا غیرنظامی ادامه می دهند. یکی از راه های تداوم خدمت سربازی (پس از دوره آموزشی) برای سربازانِ دارای مدرک دکتری و بعضاً کارشناسی ارشد، عضویتِ هیئت علمیِ وظیفه در دانشگاه ها یا مراکز پژوهشی است. قانون تأمین هیئت علمی (طرح سربازی)، نقش مؤثری در استفاده بهینه از سرمایه های علمی کشور داشته است. واضح است که خدمت وظیفه عمومی، دارای پیامدهایی از قبیل اجتماعی، اقتصادی و شغلی برای سربازان است. هدف این تحقیق، بررسی تجربه زیسته اعضای هیئت علمی وظیفه از دوره سربازی برای شناخت دقیق و فهم کامل پیامدهای مذکور است. رویکرد روش شناسی این مطالعه، کیفی (پدیدارشناسی) است و از رویکرد کلایزی برای تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از مصاحبه های عمیق استفاده شده است. یافته های پژوهش در 14 درون مایه اصلی و 16 درون مایه فرعی دسته بندی شده است. درون مایه های اصلی عبارت اند از الف- انتظار طولانی و از دست دادن فرصت ها، ب- تغییر قوانین و برنامه ریزی، ج- حکمرانی تعریف سنتی قدرت در نیروهای نظامی، د- وابستگی مستقیم قوای نظامی به حکومت، هـ- ضعف در برنامه ریزی کلان، و- بستر ظهور ناهنجاری های رفتاری، ز- فقدان انعطاف در تعامل، ح- عدم ارتقای مرتبه علمی، ط- ادراک عدم امنیت شغلی و ابهام درباره آینده، ی- ادراک تبعیض، ک- رعایت نشدن شأن و جایگاه اجتماعی، ل- ادراک بی اعتمادی، م- مشکلات خروج از کشور و ن- احساس رهاشدگی و آزادی.